Italiaanse toestanden in Nederlands ontslagrecht?
Tijdens mijn korte vakantie in Italië vorige maand was het natuurlijk niet alleen maar genieten van zonnige terrassen, verse pasta en mooie wijnen. Welnee zeg, als gepassioneerd jurist en zelfstandig ondernemer ben je ook daar bezig met je vak. Dus kijk je om je heen en voer je onder het genot van een glas Bardolino Superiore een goed gesprek met een collega ondernemer. Op een zonovergoten terras en met werkelijk goddelijk smakende tortellini, dat dan weer wel…
Maar we dwalen af. Terug naar het gespreksonderwerp: Hoe is het eigenlijk met het ontslagrecht in Italië gesteld? Zijn we in Nederland inderdaad zoveel slechter af dan in het buitenland en/of kunnen we misschien nog wel wat leren?
Roep om hervorming ontslagrecht
Al snel blijkt dat ook de gemiddelde Italiaanse werkgever regelmatig diep in de buidel moet tasten als het om ontslag gaat. Net als Nederland staat Italië namelijk genoteerd in de top vijf van Europese landen waar de hoogste ontslagvergoedingen worden betaald. In een land waar de economie er een stuk beroerder voor staat dan hier, heeft dat behoorlijk wat impact op bedrijven. En net als in Nederland klinkt ook onder Italiaanse werkgevers dus een luide roep om aanpassing van het ontslagstelsel. Gelijk onze eigen regering heeft ook de Italiaanse politiek onlangs daadwerkelijk besloten een hervorming binnen het ontslagrecht door te voeren.
Verplichte bemiddeling bij ontslag
Meest in het oog springende vernieuwing binnen het Italiaanse ontslagrecht is de verplichte bemiddeling bij ontslag wegens bedrijfseconomische redenen. Sinds de hervorming vorig jaar kan een werkgever pas naar de rechter stappen om de arbeidsovereenkomst te beëindigen, nadat eerst een serieuze poging tot bemiddeling is ondernomen. De verplichte en begeleide bemiddeling ziet op drie aspecten:
- Zijn er alternatieven voor het beëindigen van de arbeidsovereenkomst?
- Zo nee, kunnen werkgever en werknemer met wederzijds goedvinden tot een schikking komen?
- Als ook dit niet lukt, volgt een gang naar de rechter. Heeft een van beide partijen de bemiddeling gefrustreerd, dan wordt dit meegewogen in het oordeel van de rechter.
Duidelijke voordelen
Voordeel van een geslaagde bemiddeling is uiteraard dat een gang naar de rechter zo kan worden uitgespaard. Dit scheelt niet alleen een hoop kosten voor betrokken partijen en voor de maatschappij, maar zorgt er ook voor dat de acceptatie van een gekregen ontslag doorgaans een stuk hoger ligt. Bovendien behoren kennelijk onredelijk ontslag procedures daarmee tot het verleden.
Het is nog te vroeg om te beoordelen welke effecten deze wijziging op het Italiaanse ontslagrecht heeft. Wat mij betreft is het echter zeker een interessante optie om verder te verkennen, ook in Nederland. Wellicht een heroverweging van het najaarsakkoord waard?
Beste Serge,
Dat is toch precies hetzelfde als in Nederland? In iedere vaststellingsovereenkomst staat dat er geen passende functie meer is en dat ze met wederzijds goedvinden tot deze overeenkomst zijn gekomen. Daarna volgt de ontslagvergoeding welke meestal op de kantonrechtersformule is gebaseerd.
Een gang naar de recht volgt alleen dan als de werknemer in ogen van de werkgever te veel verlangt en omgekeerd.
Daarnaast zijn al die zogenaamde inspanningen die de werkgever zich moet getroosten natuurlijk een wassen neus. Willen ze van je af dan willen ze van je af…..
Mvg, Rogier Kemme
Kemmelot
Beste Rogier,
Bedankt voor je reactie.
Beëindiging met wederzijds goedvinden op basis van een vaststellingsovereenkomst komt inderdaad gedeeltelijk overeen met het Italiaanse model van bemiddeling. Het verschil zit ‘m uiteraard in de verplichting tot bemiddeling, die bovendien door een onafhankelijk instituut wordt verzorgd. Dat is wezenlijk anders dan in het huidige Nederlandse systeem. De standaard bepalingen in Nederlandse vaststellingsovereenkomsten aangaande het niet voorhanden zijn van een passende functie en het uitgebreid verkend hebben van alle alternatieven, zijn grotendeels oncontroleerbaar en daarmee doorgaans daadwerkelijk de wassen neus waar jij terecht naar verwijst. Wanneer echter de bemiddeling door een onafhankelijke derde wordt verzorgd en deze – zonodig – aan de rechter rapporteert, krijgt de zoektocht naar een echte oplossing in veel gevallen waarschijnlijk een stuk meer inhoud.
Daarnaast zijn er natuurlijk nog de vele ontslagzaken waarin een van de partijen überhaupt niet aan het tot stand komen van een vaststellingsovereenkomst wenst mee te werken. Ook voor deze zaken biedt het Italiaanse model grotere kansen op een minnelijke oplossing door de verplichte bemiddeling onder druk van een ‘straf’ voor de partij die de bemiddeling frustreert. Onder druk wordt immers (vrijwel) alles vloeibaar…